Crowdsourcing

Ο όρος crowdsourcing προέρχεται από τη συνένωση των λέξεων crowd (πλήθος) και outsourcing (εξωτερική ανάθεση εργασιών) και αναφέρεται στην ανοικτή πρόσκληση σε μια ομάδα εθελοντών ή σε μια κοινότητα να αναλάβουν κάποιο καθήκον. Το καθήκον αυτό μπορεί να περιλαμβάνει (συνήθως, αλλά όχι μόνο) την υποβολή προτάσεων, το σχεδιασμό λύσεων, την απλή πληροφόρηση, την κατάθεση μιας γνώμης ή μιας ιδέας. Ο όρος εμφανίστηκε σχετικά πρόσφατα (μόλις το 2006) και αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός πως εκείνη την περίοδο εισήχθησαν δημοφιλείς web 2.0 υπηρεσίες, αναπτύχθηκαν τα κοινωνικά δίκτυα και η τεχνολογική πρόοδος στον τομέα των κινητών συσκευών επέτρεψε στους χρήστες τους να έχουν μαζική πρόσβαση στο Διαδίκτυο από τα smartphones τους.

Η βασική ιδέα πίσω από τις υπηρεσίες crowdsourcing είναι η αξιοποίηση της δύναμης των πολλών. Η συνεισφορά του ενός μπορεί να είναι ασήμαντη, η συνεισφορά των πολλών μπορεί να έχει εκπληκτικά αποτελέσματα. Οι πολλοί μπορούν μαζί να αξιολογήσουν, να πληροφορήσουν, να συλλέξουν δεδομένα, να βοηθήσουν. Στο Διαδίκτυο, πλέον, οι πλατφόρμες crowdsourcing είναι εξαιρετικά δημοφιλείς και καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών: από τη χρηματοδότηση ιδεών ή επιχειρήσεων (crowdsourced funding – π.χ. οι πλατφόρμες KickStarter και IndieGoGo) έως την αξιολόγηση προϊόντων και υπηρεσιών (π.χ. η ελληνική πλατφόρμα Skroutz) και την ψηφιοποίηση βιβλίων. Η ιδέα του crowdsourcing έχει φυσικά χρησιμοποιηθεί και σε ερευνητικά projects όπως το SignalGuru του MIT, όπου αξιοποιούνται δεδομένα από οδηγούς σχετικά με την πρόβλεψη του χρώματος των φαναριών ώστε να εξοικονομηθεί ενέργεια από τη σωστή ρύθμιση της ταχύτητας του οχήματος. Ένα άλλο αντίστοιχο project είναι το Tiramisu του Carnegie Mellon University, όπου οι χρήστες της εφαρμογής διαμοιράζονται πληροφορίες για τα αστικά λεωφορεία, επιτρέποντας έτσι στους ενδιαφερόμενους να πληροφορούνται για τον πιθανό χρόνο άφιξης του λεωφορείου που περιμένουν, για το αν είναι γεμάτο ήδη κλπ.

Είναι προφανές ότι το crowdsourcing έχει τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να αναδειχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο για τις κυβερνήσεις. Στην Ελλάδα, τα πρώτα δειλά αλλά σημαντικά βήματα έχουν γίνει τα τελευταία 2 χρόνια. Πρόκειται για τη δυνατότητα ηλεκτρονικής διαβούλευσης στα νομοσχέδια, καθώς και για κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες σε άλλους τομείς. Υπάρχει, όμως, πολύς δρόμος ακόμα μέχρι την αποτελεσματική αξιοποίηση των πολιτών από το κράτος, μέσω της οποίας θα προκύψουν αμοιβαία οφέλη. Μερικές μόνο προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι παρακάτω:

• Χρηματοδότηση επιχειρήσεων: σε μια εποχή που η χρηματοδότηση των νέων ή υφιστάμενων επιχειρήσεων μέσω των τραπεζών δεν είναι εφικτή, το crowdsource funding θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματική λύση. Η ιδέα είναι πως είναι πολύ πιο εύκολο να συγκεντρώσει το ποσό που χρειάζεται κανείς από μικρές προσφορές πολλών, παρά από ένα μόνο χρηματοδότη. Οι υποψήφιοι επιχειρηματίες παρουσιάζουν το πλάνο τους, θέτουν έναν οικονομικό στόχο και οι ενδιαφερόμενοι προσφέρουν ένα ποσό αφιλοκερδώς (επειδή τους αρέσει η ιδέα και θέλουν να βοηθήσουν) ή με κάποιο αντάλλαγμα (π.χ. μερίδιο σε μελλοντικά κέρδη). Μια τέτοια πλατφόρμα θα μπορούσε να προσελκύσει και επενδύσεις σε αξιόλογες ιδέες και από το εξωτερικό.
• Αξιολόγηση δημοσίων υπηρεσιών: ο βασικός φορέας εξωτερικής αξιολόγησης των υπηρεσιών που παρέχουν οι δημόσιοι οργανισμοί μπορούν να είναι οι πολίτες. Αυτό σημαίνει πως κάθε πολίτης που εξυπηρετείται από κάποιο δημόσιο φορέα έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί (π.χ. συμπληρώνοντας μια φόρμα) τόσο την υπηρεσία γενικά, όσο και τους υπαλλήλους ειδικά. Οι αξιολογήσεις είναι διαθέσιμες στον οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο. Ακόμα και αν κάποιος αξιολογητής είναι κακοπροαίρετος, δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό για το σύνολο των πολιτών, επομένως μια κακοπροαίρετη αξιολόγηση δεν έχει τόση αξία σε σχέση με το σύνολο των αξιολογήσεων. Πρόκειται για ένα σύστημα που εφαρμόζεται ήδη σε υπηρεσίες στο Διαδίκτυο, όπως το Ebay και λειτουργεί αρκετά καλά.
• Αναφορά προβλημάτων: Οι πολίτες χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές πλατφόρμες για να αναφέρουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν και αφορούν τη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού (π.χ. λακούβες στο δρόμο). Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να παρακαμφθεί η γραφειοκρατία και είναι πολύ πιο εύκολη η καταγραφή και η επίλυση των προβλημάτων.