Αρχές και Προτεραιότητες του Κόμματος Πειρατών Ελλάδας

Το Κόμμα Πειρατών Ελλάδας (ΠΕΙΡ) έχει ως βασική αρχή τη δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία του, με απευθείας, ισότιμη συμμετοχή των μελών και, όπου αυτό είναι εφικτό ή/και αναγκαίο, με ψηφιακές διαδικασίες. Λειτουργεί με βάση το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα (Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου), την Ιδρυτική του Διακήρυξη, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και τις διατάξεις του Καταστατικού του.

Το ΠΕΙΡ αποδέχεται τη Διακήρυξη του Ρεθύμνου (Ρέθυμνο 2025), με την οποία αντικαθίσταται η Διακήρυξη της Ουψάλα [Uppsala Declaration (Διακήρυξη των Ευρωπαϊκών Κομμάτων Πειρατών, Ιούλιος 2008)]. Παρεμβαίνει στα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα, χωρίς να εγκαταλείπει το ενδιαφέρον του για θέματα οργάνωσης της ψηφιακής ζωής της κοινωνίας μας, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητα στον 21ο αιώνα. Πιστό στις αρχές της Πειρατικής Ιδεολογίας, τα ιδεολογικά του κείμενα και το Καταστατικό του, συνεργάζεται με αντίστοιχα ευρωπαϊκά και διεθνή κόμματα (Pirate parties) και με τον ευρύτερο προοδευτικό πολιτικό και κοινωνικό χώρο, προκειμένου να προωθήσει το πρόγραμμά του για μια κοινωνία δημοκρατική, δίκαιη και ελεύθερη.

Για να επιτευχθεί αυτό, το ΠΕΙΡ θέτει τις εξής προτεραιότητες:

• Σεβασμός και προστασία των ανθρωπίνων, πολιτικών, κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων για όλους, χωρίς υποβολή τους σε δημαγωγικού χαρακτήρα «δημοσκοπήσεις» και «δημοψηφίσματα».
• Αμιγώς κοσμικό κράτος - πλήρης και απόλυτος διαχωρισμός κράτους και θρησκείας.
• Προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, της γνώμης, του λόγου, της κριτικής, της ανταλλαγής γνώσεων και ιδεών.
• Εγγύηση του απορρήτου των επικοινωνιών, της ουδετερότητας του διαδικτύου για την ισότιμη πρόσβαση όλων στις ευρυζωνικές και ασφαλείς επικοινωνίες, καθώς και της ιδιωτικότητας των πολιτών, των κατοίκων και των επισκεπτών της χώρας.
• Θωράκιση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, μέσω της συνταγματικής κατοχύρωσης της απλής αναλογικής, της έμπρακτης καταπολέμησης του συγκεντρωτισμού, της τήρησης των αρχών της καλής, τεκμηριωμένης και εμπεριστατωμένης (evidence-based) νομοθέτησης, της κάθαρσης του κρατικού μηχανισμού από διεφθαρμένους, νεοφασιστικούς, νεοναζιστικούς, φιλοχουντικούς, διαπλεκόμενους, αντιδημοκρατικούς θύλακες, της καλλιέργειας μιας πραγματικής κουλτούρας διαφάνειας και λογοδοσίας, της ενίσχυσης των θεσμικών αντίβαρων και της σύγκρουσης με τα καρτέλ κάθε είδους.
• Η ανθρώπινη ζωή κι αξιοπρέπεια, η κοινωνική κι οικονομική δικαιοσύνη, η ειρήνη, η ελευθερία κι η προστασία του περιβάλλοντος τίθενται πάνω από κάθε εταιρικό συμφέρον.
• Οι πολίτες, οι κάτοικοι κι οι επισκέπτες της χώρας, ανεξαρτήτως οικονομικής επιφάνειας, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών πεποιθήσεων ή καταγωγής, πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη, η οποία θα απονέμεται γρήγορα και με βάση τις αρχές της ισονομίας, της αμεροληψίας και της δίκαιης δίκης.
• Συνταγματική κατοχύρωση και προστασία των κοινωνικών αγαθών (υγεία, τροφή, νερό, στέγη, παιδεία, ενέργεια) και εγγύηση της πρόσβασης όλων σε αυτά, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημόσια και δωρεάν υγεία και παιδεία.
• Αποκατάσταση του πανεπιστημιακού ασύλου κι εκδημοκρατισμός όλου του εκπαιδευτικού συστήματος.
• Πραγματική κι ουσιαστική κατοχύρωση και προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, των παιδιών, των μονογονεϊκών οικογενειών, των ευάλωτων οικογενειών και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, χωρίς εξαιρέσεις και «ειδικά καθεστώτα».
• Βιώσιμο, δίκαιο και δημοκρατικό μοντέλο οικονομίας, μακριά από τις ψευδοεπιστημονικές και καταρριφθείσες από την ίδια την πραγματικότητα ιδεοληψίες του νεοφιλελευθερισμού.
• Προοδευτική και δίκαιη φορολόγηση, όπως άλλωστε ορίζει και το Σύνταγμα.
• Πραγματική προστασία πρώτης κατοικίας και συγκρότηση φορέα για την παροχή επαρκούς, ποιοτικής, φιλικής προς το περιβάλλον κοινωνικής στέγης.
• Θέσπιση του χωρίς προϋποθέσεις Βασικού Εγγυημένου Εισοδήματος με σκοπό τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για όλους κι ενός «διχτυού ασφαλείας», που θα ευνοεί την ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου, την επένδυση του ατόμου σε επιστημονικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, στην ενασχόληση με τον εθελοντισμό και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου.
• Λήψη μέτρων για την ανάκαμψη και προστασία της υπαίθρου μέσω της δίκαιης, δημοκρατικής και αδιαμεσολάβητης συμμετοχής στην προστασία και βιώσιμη αξιοποίηση του δασικού και φυσικού πλούτου των τοπικών κοινοτήτων, της διαχείρισης των «ορφανών» αγροτεμαχίων και οικοπέδων προς όφελος της κοινωνίας, της κατάρτισης σχεδίων πόλης που θα λαμβάνουν υπόψη τις τρέχουσες στεγαστικές ανάγκες και την απαίτηση για προστασία του περιβάλλοντος, αστικού και περιαστικού, και για διασφάλιση λειτουργικών διόδων διαφυγής σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης.
• Αναγνωρίζοντας ότι η κλιματική κρίση πλήττει πρωτίστως τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, προωθούμε αποτελεσματικές λύσεις που θα μπορούν να είναι κτήμα όλων, χωρίς γεωγραφικούς, οικονομικούς ή άλλους αποκλεισμούς.

Την επέκταση της προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών στον ψηφιακό χώρο και την απαγόρευση καταχρηστικών όρων χρήσης και τεχνικών μέσων που αποσκοπούν στον περιορισμό τους, λ.χ. οι τεχνολογίες διαχείρισης ψηφιακών δικαιωμάτων (Digital Rights Management – DRM).

• Την υπέρ του κοινού μεταρρύθμιση της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας και ευρεσιτεχνιών, με σκοπό την αντιμετώπιση της σύγκρουσης του εταιρικού εμπορικού συμφέροντος με το συμφέρον της κοινωνίας και τα ανθρώπινα, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Εισηγούμαστε τον περιορισμό της διάρκειας του δικαιώματος μονοπωλιακής εμπορικής εκετάλλευσης και τον σαφή περιορισμό αυτού του δικαιώματος σε εμπορικές δραστηριότητες, καθώς και ειδικές προβλέψεις κατά της επίκλησης των πνευματικών και εμπορικών δικαιωμάτων για άσκηση λογοκρισίας, αισχροκέρδειας ή εκβιασμού (patent trolling).
• Την οριστική, ρητή, χωρίς ασάφειες, κατοχύρωση της ελεύθερης και νόμιμης χρήσης, αντιγραφής και αναπαραγωγής υλικού για μη κερδοσκοπικούς ή μη εμπορικούς σκοπούς, καθώς και της εν γένει θεμιτής χρήσης («fair use») για αρχειοθέτηση, ενημέρωση, παράθεση, σχολιασμό, ερασιτεχνική διασκευή, κριτική, εκπαίδευση, ανάλυση, σάτιρα και διατήρηση πολιτιστικής κληρονομιάς. Επίσης, εισηγούμαστε την ενίσχυση των δικαιωμάτων του κοινού επί των ορφανών έργων, λ.χ. των «abandonware» εφαρμογών λογισμικού και των εκτός κυκλοφορίας έργων.
• Την αναγνώριση των μη κερδοσκοπικών ψηφιακών βιβλιοθηκών (βλ. Internet Archive) ως Ιδρυμάτων Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τη νομική τους θωράκιση.
• Τη, βάσει των ανωτέρω, κατοχύρωση του θεμιτού διαμοιρασμού αρχείων και των σχετικών τεχνολογιών.
• Ειδικά στο ζήτημα των ευρεσιτεχνιών (πατεντών), εισηγούμαστε μεταρρύθμιση της σχετικής νομοθεσίας σε επίπεδο εθνικό, ενωσιακό και διεθνές, ώστε τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας να αντιστοιχούν σε πραγματικές καινοτομίες, να πάψει η χρήση τους για άσκηση εκβιαστικών αγωγών («patent trolling») και αισχροκέρδειας, να αυξηθεί ο γνωσιακός πλούτος και να επιτευχθεί μείωση της δημόσιας δαπάνης για φάρμακα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Γι'αυτό εισηγούμαστε τον περιορισμό της διάρκειας ισχύος των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, τον αυστηρό έλεγχο της ανανέωσής τους και την απαγόρευση πατεντών σε λογισμικό και ζωντανούς οργανισμούς, σπόρους ή γονίδια και την ακύρωση όσων έχουν ήδη εκδοθεί.
• Αποφυγή της προσφυγής σε βίαια, κατασταλτικά ή/και στρατιωτικά μέσα για την επίλυση πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων. Προωθούμε τη διαβούλευση και το διάλογο με τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους.
• Έμπρακτη εναντίωση στον εθνικισμό, τον ιμπεριαλισμό, το μιλιταρισμό και την αποικιοκρατία. Αρνούμαστε την ακροδεξιά αναθεώρηση του ορισμού του πρόσφυγα κι απαιτούμε λήψη μέτρων για την παροχή ουσιαστικής αλληλεγγύης και βοήθειας στις περιοχές που πλήττονται από φτώχεια, κλιματική καταστροφή, πολέμους, προκειμένου οι κάτοικοι να μην αναγκαστούν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.
• Σεβασμός, σύμφωνα και με τις παραδόσεις του λαού μας, στον πρόσφυγα. Απαιτούμε ασφαλείς και νομικά κατοχυρωμένες διόδους για τη μετανάστευση και τη μετακίνηση προσφύγων, που δε θα τυγχάνουν εκμετάλλευσης από διακινητές, αλλά θα διασφαλίζουν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων που αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον.
• Απορρίπτουμε την ποινικοποίηση της αλληλεγγύης προς τους κατατρεγμένους.
• Απορρίπτουμε το μιλιταρισμό, την πολεμοκαπηλία, τον εθνικισμό και τον εξοπλιστικό παροξυσμό. Όχι άλλη οικονομική αφαίμαξη των πολιτών στο όνομα του άθλιου ψευτοδιλήμματος «βούτυρο ή κανόνια».
• Αρνούμαστε κάθε συνεργασία με κόμματα και φορείς που υιοθετούν και προωθούν μιλιταριστικές και πολεμοκάπηλες ρητορικές, καθώς και με όσα κόμματα και φορείς υιοθετούν τη ρητορική της Άκρας Δεξιάς.
• Αγωνιζόμαστε για μια Ευρώπη των λαών, δημοκρατική, αλληλέγγυα, δίκαιη, που θα χαρακτηρίζεται από εντιμότητα, διαφάνεια και λογοδοσία και δε θα λειτουργεί ως παραμάγαζο της διεθνούς ολιγαρχίας και της νεοαποικιοκρατίας.
• Το ΠΕΙΡ συνεργάζεται με τα κινήματα του προοδευτικού χώρου, με τα οποία μοιράζεται μεγάλο μέρος των βασικών του αξιών και θέσεων. Συνεργάζεται επίσης με όσα ευρωπαϊκά και διεθνή Κόμματα Πειρατών (Pirate Parties) παραμένουν συνεπή στις προοδευτικές, δημοκρατικές, ανθρωπιστικές αξίες της Πειρατικής Ιδεολογίας.

---

Όπως τροποποιήθηκαν στο 12ο Συνέδριο του Κόμματος Πειρατών Ελλάδας, 1 Ιουνίου 2025, που έλαβε χώρα ψηφιακά.